İSTİB'in Altın Tohumlar projesinde bu ay "salep" konuşuldu

İSTİB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap: - "Salep, yalnızca bir kış içeceği değil aynı zamanda gıda sanayisinden kozmetiğe kadar uzanan geniş kullanım alanıyla yüksek katma değerli bir sanayi ham maddesi"

İstanbul Ticaret Borsasının (İSTİB) katma değeri yüksek tarımsal ürünlerin yaygınlaştırılması amacıyla başlattığı "Altın Tohumlar" projesinde bu ay salep ele alındı.

İSTİB'den yapılan açıklamaya göre, çevrim içi gerçekleştirilen ve herkese açık olan toplantının açılış konuşmasını İSTİB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap, moderatörlüğünü ise İSTİB Araştırma Geliştirme ve Proje Şubesi Şefi Hakan Kopuz yaptı.

İSTİB Meclis Başkanı Ahmet Bülent Kasap, konuşmasında salebin yalnızca bir kış içeceği olmadığını belirterek, "Salep, aynı zamanda gıda sanayisinden kozmetiğe kadar uzanan geniş kullanım alanıyla yüksek katma değerli bir sanayi ham maddesi. Bu alandaki her adım geleceğe yönelik önemli bir yatırım olacak." ifadelerini kullandı.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bafra Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ömer Çalışkan ise Türkiye’nin coğrafi yapısı sayesinde salep çeşitliliği açısından zengin olduğunu belirterek, kullanım alanının genişlemesiyle birlikte talebin her geçen gün arttığını ifade etti. Çalışkan, öte yandan üretimin yeterli seviyede olmadığını dile getirerek, salep yetiştiriciliğinin yüksek maliyetli ve en az 2-3 yıllık bir yatırım süreci gerektirdiğini aktardı.

Kahramanmaraş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Dr. Esra Bulunuz Palaz da salebin zor bir bitki olduğunun altını çizerek, "Salep, tarımla daha önce ilgilenmemiş veya tarıma yeni başlayacak kişiler için gerçekten çok zor bir bitkidir. Tarımsal deneyimi olmayanlar için bu işe girmek büyük bir risk taşır. Hemen para kazanmak isteyenlere salep yetiştiriciliğini tavsiye etmiyorum. Salep, yıllar süren bir serüven. Sabır gerektiriyor, hızlı kazanç hayaliyle bu işe başlanmamalı." değerlendirmesinde bulundu.

Türkiye Milli Botanik Bahçesi Müdürlüğü Ziraat Yüksek Mühendisi Kürşad Duyar ise Türkiye’de salep bitkisine yönelik kaçak söküm oranlarının oldukça yüksek olduğunu aktararak, bu durumun, doğal popülasyonları ciddi şekilde tehdit ettiğini kaydetti. Üretim yeterli düzeyde değilken tüketim talebinin yüksek olmasının, kaçak sökümlerin de yaygın olduğunu açıkça ortaya koyduğunu vurgulayan Duyar, "Salep yetiştiriciliği çiftçi düzeyinde yaygınlaştırılır ve bilinçli bir üretim süreci kurulursa, kaçak söküm yapanlar için bir pazar kalmaz. Ayrıca, faturasız ürün satışı da önemli bir sorun. Şu anda salep üretim ve ticareti yapan 18 onaylı firma var. Bu firmaların da denetimleri düzenli olarak yapılmalı ve piyasadaki ürünler mutlaka faturalandırılmalıdır. Ancak bu şekilde kaçak sökümler engellenebilir." ifadelerini kullandı.

Ekolojik üreticiler Eğitim ve Yardımlaşma Derneği (EKOMDER) Başkanı Hakkı Karaman da mevcut koşulların salep ürününün uzun süreli saklanmasına elverişli olmadığını kaydederek, bu alanda yeni sistemler ve teknolojiler geliştirilmesi gerektiğini belirtti.

Kaçak söküm ve kayıt dışı üretimin önlenmesi için etkin takip ve denetim mekanizmalarına ihtiyaç olduğunu ifade eden Karaman, salep üreticilerinden talep edilen kayıt ücretinin küçük üreticiyi zor durumda bıraktığını ve bu durumun kayıt dışılığı artırdığını bildirdi.